Według legendy w 872 r. Alfred Wielki spotkał na swej drodze mnichów, z którymi prowadził naukowe dysputy przez kilka dni i w tym właśnie miejscu powstało uniwersyteckie miasto zwane Oksford. Według zapisków Uniwersytet Oksfordzki (Oxford University) założono w XII w. Zaraz po tym przybyli tutaj najsławniejsi w tamtych czasach nauczyciele oraz grupy studentów.

W 1167 r. król Henry II z pobudek politycznych zakazał anglikom studiować na Universytecie Paryskim i nakłonił do powrotu do ojczyzny. To spowodowało znaczny rozwój Uniwersytety Oksfordzkiego. Niestety pomiędzy studentami a mieszkańcami miasta często dochodziło do niesnasek. Rozgoryczeni studenci przenieśli się do Cambridge, co spowodowało znaczny spadek liczby klientów u oksfordzkich handlarzy. Niezadowoleni sprzedawcy nakłonili studentów do ponownego przybycia do Oksfordu. Tak więc w 1214 r. liczna grupa studentów na nowo zawitała w Oksfordzie. W tym samym roku wybrano pierwszego rektora Uniwersytetu Oksfordzkiego – Roberta  Grosseteste.

Początkowo studenci nocowali w prywatnych domach mieszkańców lub salach (bursach), które uczelnia specjalnie do tego celu przeznaczyła. Pierwsza tego typu pomieszczenie – St Edmund Hall powstało w 1238 r. W XIII w. powstały pierwsze uczelnie, które posiadały swoje budynki jak również grunty. Każda uczelnia posiadała również swój zarząd.

Pierwsza uczelnia – University College powstał w 1249 r. dzięki Williamowi of Durham (najstarsza część istniejącego budynku pochodzi z 1634 r.). Baliol College wybudowano w 1264 r. dzięki  Johnowi de Baliol. Pan Baliol stworzył uczelnię jako pokutę dla siebie samego za obrażenie biskupa Durham. Merton College powstał w 1264 r. dzięki Walterowi de Merton. Biblioteka tej uczelni datowana jest na 1379 r. Exeter College wybudowano w 1314 r. dzięki Walterowi Stapledon. Uczelnia przeznaczona była głównie dla studentów z diecezji w Exeter (uczęszczało tam 8 studentów z Devon i 4 z Kornwalii). Oriel College powstał w 1324 r. dzięki Adamowi de Brome. Queens College natomiast w 1341 r. dzięki  Robertowi Eglesfield. Był on nadwornym kapelanem królowej i nazwa uczelni jest właśnie na jej cześć. W 1377 r. z Uniwersytetu Oksfordzkiego wypędzono Johna Wycliffe za krytykę nauk kościoła.

Od 1410 r. każdy student miał zapewnione miejsce do mieszkania i nauki w budynkach uczelni (coś na kształt akademików). Mimo to St Edmund Hall przetrwał do XX w.,  kiedy to został przeobrażony w kolegium. Divinity School powstała w 1426 r.

Lincoln College powstał w 1427 r. dzięki biskupowi Lincoln i głównym celem kolegium była nauka walki z herezją. Kaplicę wybudowano w 1630 r. All Souls College powstał w 1437 r. ku pamięci Henryka V i mężczyzn poległych pod Agincourt, a jego założycielem był arcybiskup Chichele. Magdalen College powstał w 1448 r. dzięki Williamowi of Waynfet, biskupowi Winchester, wieża/dzwonnica stanęła w 1509r.

Lata  1500 – 1800

W średnich wiekach nauka z książek była często dla studentów wyjątkowym luksusem. Sytuacja uległa diametralnej zmianie po tym, jak w 1476 r. Caxton przywiózł drukarnię do Anglii. Od tego czasu książki stały się bardziej dostępnym towarem. W tym czasie studenci uczyli się 7 podstawowych przedmiotów: gramatyki, retoryki, logiki, arytmetyki, geometrii, astronomii i muzyki. W XVI w. do obowiązkowych zajęć dołączono przedmioty humanistyczne. Starożytni uczeni jak Arystoteles uważani byli za najwyższy autorytet. Czytanie ich dzieł miało na celu przekazanie nauk i wyjaśnienie myśli autora. Ale w dobie renesansu zupełnie nowy duch wiedzy opanował Oksford.

Brasenose College powstał w 1509 r. dziwna nazwa pochodzi od kształtu kołatek do drzwi wykonanych z brązu. Hall wybudowano w 1663 r., a kaplicę w 1666r. Corpus Christi College powstał w 1516 r. Natomiast Christ Church College w 1525 r. dzięki kardynałowi Wolsey. W 1542 r. kaplica Christ Church College została okrzyknięta katedrą miasta Oksford. Tom Tower (dzwonnica w kolegium) wybudowano w 1682 r. a jej architektem był słynny Christopher Wren. Trinity College oraz St John College powstały w 1555r. Jesus College w 1571 r. dzięki królowej Elżbiecie.

W 1444 r. książę Humfrey (młodszy brat króla Henryka V) ufundował bibliotekę dla Oksfordu. Podczas reformacji biblioteka znacznie ucierpiała a książki sprzedano. W 1598 r. Sir Thomas Bodley postanowił odbudować całość. Nową bibliotekę otwarto w 1603 r., którą z powodu ogromnej ilości napływających woluminów zaczęto od razu rozbudowywać. Bodley  zmarł w 1613 r. ale prace według jego projektu trwały nadal. Bodleian Library ukończono w 1624r.

W 1621r. założono ogród przeznaczony do hodowli specjalnych, leczniczych odmian ziół i roślin. Dziś jest to The University of Oxford Botanic Garden.

Wadham College powstał w 1621 r.  Pembroke College w 1624 r. Oriel College był przebudowywany w latach 1619-42. W 1647 r. po Wojnie Domowej budynki uczelni należały do wrogich ugrupowań. Po odbudowie zniszczeń przeszły w ręce purytan. Sheldonian Theatre powstał w 1669 r. według projektu Christophera Wrena. Old Ashmolean Museum wybudowano w 1683 r. (aktualnie mieści się tam History of Science). Clarendon Building postawiono w 1713 r. Worcester College powstał w 1714 r. Radcliffe Camera otwarto jako część biblioteki w 1749 r. Magdalen Bridge wybudowano w 1782r.

XIX wiek

Union Society – słynne debatujące stowarzyszenie naukowe powołano w 1823 r. Oxford University Press założono w 1478 r. The Taylor Institution wybudowano w 1854r. University Museum of Natural History otwarto w 1860 r. Clarendon Building postawiono w 1872 r. Pitt Rivers Museum otwarto w 1885 r. Keble College powstał w 1868 r. ku pamięci Johna Keble (zm. w 1866) i budowany był przez słynnego architekta Williama Butterfield. Herford College powstał w 1874 r., Mansfield College w 1886 r., a St Hughs College w 1866 r.

W 1884 r. kobiety po raz pierwszy wpuszczono na teren Uniwersytetu Oksfordzkiego, gdzie mogły swobodnie uczęszczać na wykłady i zdawać egzaminy (jednak tytuły nie były przyznawane aż do 1920 r.). Powstały budynki mieszkaniowe (akademiki) przeznaczone tylko dla kobiet, które później nazwano collges. Lady Margaret Hall dla kobiet powstał w 1878 r. dzięki Elizabeth Wordsworth. Somerville College dla kobiet powstał w 1879 r. St Hildas College natomiast w 1893 r. dzięki Dorothea Beale.

The University Act of 1854 r. zezwolił studiować na Uniwersytecie Oksfordzkim tym, którzy nie należeli do kościoła angielskiego (Church of England). W 1889 r. przeniesiono Harris Manchester College, który pięć razy zmieniał swoje położenie zanim na dobre osiadł w Oksfordzie. Kellogg College dla kontynuujących edukację powstał w 1878 r. Champion Hall (teologiczna uczelnia  jezuicka) powstał w 1895 r. nazwany na cześć Edwarda Camion. Ruskin Hall powstał w 1899 r. i został przekształcony w Ruskin College w 1913 r.

XX wiek

W 1902 r. zmarł Cecil Rhodes zostawiając pieniądze dla zapewnienia odpowiedniego poziomu nauki studentom mieszkającym na terenie kolonii brytyjskich, USA i Niemiec. Rhodes House powstał w 1929 r. The Bridge of Sighs wybudowano w 1914 r. St Peters College powstał w 1929 r., Nuffield College w 1937 r., a St Antonys College w 1948 r. Natomiast St Annes College powstał  w 1952 r. Greyfriers Hall (franciszkański zakon datowany na 1910 r.) przekształcony został w prywatną uczelnię w 1957 r. St Edmund Hall w końcu przekształcony w kolegium w 1957r. Linacre College powstał w 1962 r., St Catherinas College w 1963 r., a Wolfson College (oryginalnie Iffley College) w 1965 r. St Cross College powstał w 1965 r. Budynki zoologii i psychologii postawiono w 1970 r. przy Banbury Road. Green College powstał w 1979 r.

Po 1974 r. powstawało więcej i więcej uczelni na terenie Oksfordu, większość z niekoedukacyjnych uczelni przekształcała się w koedukacyjne. Najdłużej istniejącym żeńskim kolegium był St Hildas College. Blackfriars College przeszedł w prywatne ręce w 1994 r. Wycliffe Hall upadł w 1996 r.

XIX wiek

St Hildas College, najdłużej istniejąca żeńska uczelnia otworzyła drzwi dla mężczyzn.